Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một số loại thực phẩm nhất định được phân loại là “hữu cơ” chưa? Thực phẩm hữu cơ là gì và nó có tốt hơn các loại thực phẩm khác không? Đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về thực phẩm hữu cơ, còn được gọi là thực phẩm hữu cơ hoặc thực phẩm sạch.
Nhiều người cho rằng thực phẩm hữu cơ an toàn hơn, lành mạnh hơn và ngon hơn thực phẩm thông thường. Tuy nhiên, những người khác lại cho rằng thực phẩm hữu cơ chỉ tốt hơn cho môi trường.
Bài viết này sẽ so sánh khách quan giữa thực phẩm hữu cơ và thực phẩm không hữu cơ, bao gồm hàm lượng dinh dưỡng và tác động của chúng đối với sức khỏe con người.
Thuật ngữ “hữu cơ” là gì?
Thuật ngữ “hữu cơ” là thuật ngữ dùng để chỉ quy trình sản xuất một số loại thực phẩm nhất định. Thực phẩm hữu cơ được trồng hoặc chăn nuôi mà không sử dụng hóa chất nhân tạo, hormone, kháng sinh hoặc sinh vật biến đổi gen. Để được coi là thực phẩm hữu cơ, sản phẩm thực phẩm phải không chứa phụ gia thực phẩm nhân tạo. Các chất phụ gia được đề cập bao gồm chất tạo ngọt nhân tạo, chất bảo quản, màu, hương vị và monosodium glutamate (MSG). Cây trồng hữu cơ có xu hướng sử dụng phân bón tự nhiên như phân chuồng để cải thiện sự phát triển của cây trồng. Động vật được nuôi hữu cơ cũng không có kháng sinh hoặc hormone. Nông nghiệp hữu cơ có xu hướng cải thiện chất lượng đất và bảo tồn nước ngầm. Nó cũng làm giảm ô nhiễm và có thể tốt hơn cho môi trường.
Các loại thực phẩm hữu cơ được tiêu thụ phổ biến nhất là trái cây, rau, ngũ cốc, sản phẩm từ sữa và thịt. Ngày nay, cũng có nhiều sản phẩm hữu cơ đã qua chế biến, chẳng hạn như soda, bánh quy và ngũ cốc ăn sáng.
Thực phẩm hữu cơ có thể chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn. Các nghiên cứu so sánh hàm lượng dinh dưỡng của thực phẩm hữu cơ và không hữu cơ đã đưa ra kết quả trái chiều. Điều này rất có thể là do sự khác biệt tự nhiên trong quá trình xử lý và sản xuất thực phẩm. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy thực phẩm được trồng hữu cơ có thể bổ dưỡng hơn.
Các loại cây trồng hữu cơ chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin hơn. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng thực phẩm hữu cơ thường chứa nhiều chất chống oxy hóa và một số vi chất dinh dưỡng nhất định, chẳng hạn như vitamin C, kẽm và sắt. Trên thực tế, hàm lượng chất chống oxy hóa có thể cao hơn tới 69% trong những loại thực phẩm này. Một nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng quả mọng và ngô được trồng hữu cơ chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn 58% và nhiều vitamin C hơn tới 52% so với thực phẩm được trồng thông thường.
Hơn nữa, một nghiên cứu cũng báo cáo rằng việc thay thế trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt thông thường bằng rau và trái cây hữu cơ có thể cung cấp nhiều chất chống oxy hóa hơn trong chế độ ăn uống. Điều này tương đương với việc ăn thêm 1-2 khẩu phần trái cây và rau mỗi ngày. Thực vật hữu cơ không phụ thuộc vào thuốc trừ sâu hóa học để tự bảo vệ mình. Thay vào đó, chúng sản xuất nhiều hợp chất bảo vệ hơn, cụ thể là chất chống oxy hóa. Điều này có thể giải thích một phần tại sao hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn trong những loại thực vật này.
Các loại cây trồng hữu cơ cũng đã được chứng minh là có hàm lượng nitrat thấp hơn. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ nitrat trong thực phẩm hữu cơ có thể thấp hơn tới 30% so với thực phẩm được trồng theo phương pháp thông thường. Nồng độ nitrat cao có liên quan đến nguy cơ mắc một số loại ung thư cao hơn. Ngoài ra, nồng độ nitrat cao cũng có liên quan đến tình trạng gọi là methemoglobinemia, một căn bệnh ở trẻ sơ sinh ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển oxy của cơ thể. Với điều đó, nhiều người có thể cho rằng tác hại của nitrat đã bị cường điệu hóa vì lợi ích của việc ăn rau lớn hơn bất kỳ tác động tiêu cực nào.
Sữa và các sản phẩm từ sữa hữu cơ có thể chứa hàm lượng axit béo omega-3, sắt, vitamin E và một số carotenoid cao hơn một chút so với các sản phẩm từ sữa thông thường khác. Tuy nhiên, sữa hữu cơ có thể chứa ít selen và iốt hơn sữa không hữu cơ, hai khoáng chất cần thiết cho sức khỏe tốt.
Nhiều người chọn mua thực phẩm hữu cơ để tránh hóa chất nhân tạo. Bằng chứng cho thấy việc tiêu thụ những thực phẩm này có thể làm giảm lượng thuốc trừ sâu còn sót lại và vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Một nghiên cứu cho thấy hàm lượng cadmium, một kim loại cực độc, thấp hơn 48% trong các sản phẩm hữu cơ. Ngoài ra, lượng thuốc trừ sâu còn sót lại có khả năng cao gấp bốn lần trong các loại cây trồng không hữu cơ. Điều quan trọng cần lưu ý là hàm lượng cadmium và thuốc trừ sâu còn sót lại trong các sản phẩm được trồng theo phương pháp thông thường vẫn thấp hơn nhiều so với mức an toàn.
Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại rằng cadmium có thể tích tụ theo thời gian trong cơ thể, có khả năng gây hại. Việc rửa, chà, gọt vỏ và nấu thực phẩm có thể làm giảm hàm lượng các hóa chất này, mặc dù không phải lúc nào cũng loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, bằng chứng cho thấy nguy cơ tiếp xúc với thuốc trừ sâu còn sót lại trong thực phẩm là nhỏ và không có khả năng gây hại.Vì canh tác hữu cơ không sử dụng thuốc kháng sinh trên động vật nên những sản phẩm này thường chứa hàm lượng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh thấp hơn một chút.
Có một số bằng chứng cho thấy thực phẩm hữu cơ có lợi cho sức khỏe. Ví dụ, một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn trong thực phẩm hữu cơ giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy chế độ ăn bao gồm thực phẩm hữu cơ có thể có lợi cho sự tăng trưởng, sinh sản và hệ thống miễn dịch. Một nghiên cứu cũng báo cáo rằng những con gà được cho ăn chế độ ăn hữu cơ cho thấy tăng cân ít hơn và hệ thống miễn dịch mạnh hơn.
Các nghiên cứu quan sát ở người đã liên kết thực phẩm hữu cơ với việc giảm nguy cơ dị ứng và bệnh chàm ở trẻ em và trẻ sơ sinh. Một nghiên cứu quan sát lớn trên 623.080 phụ nữ không tìm thấy sự khác biệt về nguy cơ ung thư giữa những người không bao giờ ăn thực phẩm hữu cơ và những người ăn thường xuyên. Một nghiên cứu khác phát hiện ra mức độ chất chống oxy hóa cao hơn ở những người đàn ông sau khi ăn chế độ ăn hữu cơ. Tuy nhiên, nghiên cứu này có quy mô nhỏ và phương pháp lấy mẫu không phải là ngẫu nhiên.
Thực phẩm hữu cơ có thể chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất dinh dưỡng hơn thực phẩm thông thường, mặc dù bằng chứng vẫn còn rất hạn chế. Ăn thực phẩm hữu cơ cũng có thể làm giảm nguy cơ tiếp xúc với hóa chất nhân tạo, hormone và vi khuẩn kháng kháng sinh. Tuy nhiên, thực phẩm hữu cơ thường đắt hơn và dễ hỏng hơn. Ngoài ra, chúng ta vẫn chưa biết chắc chắn liệu thực phẩm hữu cơ có thực sự mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe hơn hay không. Do đó, việc có nên sử dụng sản phẩm hữu cơ hay không còn tùy thuộc vào sở thích và thể trạng của mỗi người.
Tầng 1, nhà A24, ngõ 120 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội
